آیین دادرسی، از مهمترین شاخه های علم حقوق است که بدین شرح معرفی می شود: "آیین دادرسی مدنی، قواعدی است که اصحاب دعوا اعم از خواهان و خوانده، قضات محاکم و اشخاص وابسته به آنها در امر قضا، در جریان دادرسی از آغاز تا فرجام رسیدگی دادگاه و صدور حکم باید رعایت کنند. منظور از اشخاص وابسته به دستگاه قضایی، مدیران دفاتر، مأمورین اطلاع و اجرای احکام، وکلاء، کارشناسان و مترجمین رسمی هستند. آئین دادرسی گاهی حقوق شکلی خوانده می‌شود و دربرابر حقوق ماهوی قرار داده می‌شود. منظور از این اصطلاح اینست که قوانین ماهوی وجود حق را مشخص می‌کنند، اما آئین دادرسی به شکل و روش اثبات و اجرای این حق می‌پردازد."
آیین دادرسی، کاربردی ترین بخش علم حقوق در مشاغل حقوقی است که افراد شاغل در مشاغل حقوقی وکالت، قضاوت، کارشناس دادگستری و... هیچ گاه بی نیاز از مطالعه و مراجعه به آن نیستند، که به تعریف دیگری به آن قوانین شکلی می گویند.
این شاخه از علم حقوق، در قالب عنوان درسی آیین دادرسی مدنی ۱ و ۲ و ۳ در مقطع کارشناسی رشته حقوق تدریس می شود. و همچنین در قالب درسی ۲ واحدی در مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی نیز تدریس می شود.
نویسنده محترم که از صاحب نظران درس مزبور می باشند، در قالب دو سری کتاب ۳ جلدی به نام دوره بنیادین و دوره پیشرفته آیین دادرسی مدنی را تشریح و تحلیل نموده اند. در دوره پیش رو، که دوره پیشرفته آن است، تمامی مباحث آیین دادرسی مدنی به تفصیل معرفی شده است و دوره فشرده و خلاصه تر آن در سری دوره بنیادین چاپ شده است که جهت مطالعه دانشجویان مقطع کارشناسی و داوطلبین آزمون های حقوقی مناسب تر است.
از ویژگی های این کتاب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- توضیح مختصر و مفید مباحث آیین دادرسی مدنی؛
- مطابق با سرفصل های دانشگاهی درس آیین دادرسی مدنی؛
- ارجاع به کتاب های دیگر اساتید و صاحب نظران مخالف در پاورقی کتاب؛
- ارجاع و اشاره به مواد قانونی قانون آیین دادرسی مدنی و سایر قوانین و مقررات مرتبط با مباحث کتاب؛
- استفاده از آراء وحدت رویه و نظریات مشورتی در جای جای کتاب به جهت فهم بهتر مباحث.
عناوین کلی جلد دوم دوره بنیادین:
- اقامه دعوا، دادرسی و تصمیمات (اعمال) دادگاه ها
- طرق شکایت از آراء
مقدمه – دسته بندی عنوان ها
بخش نخست – اقامه دعوا، دادرسی و تصمیمات دادگاه ها
فصل نخست اقامه دعوا
دادخواست و شرایط آن
جریان دادخواست تا جلسه ی دادرسی
مواعد
ابلاغ و آثار دادخواست
دادرسی
تصمیمات دادگاه ها
تمایز اعمال دادگاه ها
احکام
قرارها
اعمال حسبی
دستورهای اداری، گزارش اصلاحی و سایر اعمال
طرق شکایت از آرا
طرق عادی شکایت از آرا
واخواهی
تجدیدنظر
طرف فوق العاده شکایت از آرا
فرجام
اعاده دادرسی
اعتراض شخص ثالث
واژگان
نمایه ی قوانین
کتاب نامه
علائم اختصاری
عنوان های اصلی کتاب
دسته بندی عنوان ها
بخش نخست – اقامه دعوا، دادرسی و تصمیمات دادگاه ها
فصل نخست اقامه دعوا
دادخواست و شرایط آن
دادخواست، انواع و اصطلاحات مشابه آن
مفهوم دادخواست و انواع آن
اصطلاحات مشابه دادخواست و آثار تفکیک آن
اصطلاحات مشابه دادخواست
آثار تفکیک
شرایط دادخواست و ضمانت اجرای آن
شرایطی که ضمانت اجرای آنها تعیین نشده است
شرایطی که ضمانت اجرای آنها رد فوری دادخواست است
شرایطی که ضمانت اجرای آنها توقیف دادخواست است
نام و مشخصات خوانده
تعیین خواسته و بهای آن
تعیین خواسته
بهای خواسته، شیوه تعیین و اعتراض به آن
مفهوم بهای خواسته و مواردی که تعیین آن در دادخواست لازم نیست
آثار تعیین بهای خواسته
شیوه ی تعیین بهای خواسته
خواسته پول باشد
خواسته مال غیرپول باشد
اعتراض به بهای خواسته
تعهدات یا جهات دیگر استحقاق خواهان
آنچه را که مدعی از دادگاه درخواست دارد
ادله و وسایل ثبات دعوا
پیوست های دادخواست
تعداد نسخ دادخواست و پیوست های آن
پرداخت هزینه ی دادرسی
اقسام مختلف هزینه ی دادرسی
هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی
هزینه دادرسی دعاوی مالی
اختیار مراجع قضایی
موارد معافیت از پرداخت هزینه دادرسی
دعوای اعسار از هزینه ی دادرسی
جریان دادخواست تا جلسه ی دادرسی
تکلیف دفتر کل
تکلیف دفتر شعبه ی مرجوع الیه
تکلیف دادگاه در فروض مختلف
دستور تعیین وقت و ابلاغ
دستور رفع نقص
رسیدگی توام یا تفکیک درصورت طرح دعاوی متعدد
مواعد
مواعد قانونی
مفهوم مواعد قانونی
دادن مهل
اصل
استثنائات
تجدید مهلت
تجدید مهلت قانونی
مواعد قضایی
مفوم مواعد
تمدید مواعد
ابلاغ
ابلاغ
کلیات
انواع ابلاغ
ابلاغ واقعی
به اشخاص
حقوقی
ابلاغ قانونی
به اشخاص حقوقی
برگ ها
الکترونیکی
ضمانت
فرض
مخاطب
فرض ادعا
آثار
دادخواست
دادگاه
اصحاب دعوا
اظهارنامه
فصل دوم: دادرسی
جلسه دادرسی
تعیین
مفهوم
اقسام
اصطلاحات
تشریفات
تعیین جلسه
آثار
تعیین زمان
زمان جلسه
مکان
ابلاغ وقت
تشریفات
فراهم بودن
علنی بودن
رعایت نظم
جریان
مبحث دوم – اولین جلسه دادرسی
معیار
حقوق
مفاهیم
حقوق خواهان
دادرسی
ایرادات
کاهش یا افزایش خواسته
جلب شخص ثالث
تا اولین جلسه دادرسی
حقوق خوانده
تا پایان جلسه دادرسی
تکالیف
تکالیف خوانده
تجدید جلسه
اصطلاحات مشابه
مفهوم اعم
اصلاحات مشابه
موارد تجدید
تجدید جلسه
پایان جلسه
علل
تغییر در خواسته
ادعای توضیح خواهان
سایر علل
تاخیر جلسه
اقامه دعوا
عللعلل منسسب به اصیل
درخواست
سایر عل
تفاوت بین آثار تجددی جلسه به مفهوم اخص
مبحث چهارم: توقیف و ختم دادرسی
توقیف دادرسی
ختم
اصطاحات مشابه
مفهوم
مشابه
آثار
فصل سوم: تصمیمات
تمایز اعمال
احکام
معیار
معیار حکم
شیوه تنظیم و نگارش حکم
ابلاغ حکم
تصحیح حکم
آثار حکم
توان اثباتی
فراغ دادرس
اعتبار امر قضاوت
قابلیت شکایت
غیرقابل ابطال
دسته بندی احکام
حکم اعلامی
حکم حضوری
معیار و ضابطه
فرض دعوا
فرض دعوا
معیار و ضابطه
حکم قطعی
حکم نهایی
حکم لازم الاجرا
قرارها
معیار قرار
انواع قرار
قرار
قرار اعدادی
انواع قرارهای اعدادی
شیوه ی تنظیم قرارهای اعدادی
آثار قرارهای اعدادی
قرارهای قاطع دعوا
آثار قرارهای قاطع
انواع قرارهای قاطع دعوا
شیوه ی تنظیم و ابلاغ قرارهای قاطع دعوا
قرارهای شبه قاطع
سایر قرارها
قرارهای قبولی
قرارهای موقت
اعمال حسبی
معیار
انواع تصمیمات
دستورهای اداری
اوامر یا دستورهای اداری دادگاه
گزارش اصلاحی
گزارش اصلاحی آثار
آثار صدور
سایر اعمال دادگاه ها
طرق شکایت از آرا
طرق عادی شکایت از آرا
واخواهی
شرایط پذیرش واخواهی و آثار آن
آرای قابل واخواهی
احکام غیابی
اصحاب دعوا
مهلت واخواهی
آثار واخواهی
اثر تعلیقی بر اجرای حکم
اثر انتقالی
اثر واخواهی
آیین دادرسی واخواهی
آیین دادرسی
مرجع واخواهی
حقوق اصحاب دعوای واخواهی
حقوق واخواه
حقوق و تکالیف واخوانده
صدور رای
تجدیدنظر
آرای قابل تجدید نظر
آرای غیرقابل تجدید نظر
احکام قابل تجدیدنظر
قرارهای قابل تجدیدنظر
آرای غیرقابل تجدیدنظر
اصحاب دعوا و مهلت تجدیدنظر
اصحاب تجدیدنظر
دعوای نخستین
اشخاص ثالث
مهلت تجدیدنظر
ضمانت اجرا
اصل
استتثنا
ضمانت اجرای رعایت مهلت
جهات
تجدیدنظر
آثار
پایان دادن
اثر تعلیقی
اثر انتقالی
محدوده اثر انتقالی
ممنوعیت ادعای جدید
تفاوت آن با دلیل جدید
اصل ممنوعیت
استثنائات
آیین دادرسی تجدیدنظر
درخواست تجدیدنظر
مرجع تقدیم دادخواست تجدیدنظر
مرجع تجدیدنظر و تقدیم دادخواست
تکلیف دادگاه صادرکننده رای مرحله نخستین
دو حالتی که دادگاه تجدیدنظر رسیدگی می نماید
رسیدگی به اعتراض نسبت به قرار رد دادخواست
رسیدگی به دعوای تجدیدنظر
رسیدگی دادگاه تجدیدنظر
تصمیمات دادگاه
فرضی که دعوای تجدیدنظر قابل رسیدگی باشد
اختیار دادگاه
فسخ رای
مرحله نخستین
صلاحیت نداشتن
سایر علل
استوار نمودن رای
شکل رای تجدیدنظر
طرق فوق العاده
فرجام
شرایط
آثار
بررسی
آرای قابل فرجام
صادره از دادگاه
دادگاه نخستین
دادگاه کیفری
غیرقابل فرجام
مهلت
فرجام
اصل
استثنا
اصحاب دعوا
آثار فرجام
نسبت به سایر اشخاص
نداشتن اثر انتقالی
بررسی اثر تعلیقی
آیین فرجام خواهی
فرجام خواهی اصلی
فرجام خواهی تبعی
موارد نقض
تصمیمات دیوان عالی کشور
رای ابرام
رای نقض
شکل رای دیوان
اقدامات دادگاه
اعاده دادرسی
شرایط پذیرش
آرای قابل اعاده
مهلت و اصحاب دعوا
آیین
شیوه
آیین درخواست
آیین رسیدگی
آثار اعاده دادرسی
بررسی اثر تعلیقی بر اجرای حکم
اثر انتقالی
صدور رای
اعتراض شخص ثالث
شرایط پذیرش اعتراض
آرای قابل اعتراض
اصحاب دعوای اعتراض
معترض
معترض علیه
مهلت اعتراض
دعوای اعتراض
دعوای اعتراض ثالث
اعتراض ثالث اصلی
اعتراض ثالث طاری
آثار اعتراض
بررسی اثر تعلیقی
اثر انفعالی
اثر اعتراض نسبت به سایر اشخاص
بند سوم
صدور رای، ابلاغ، تصحیح و شکایت از آن
واژگان
نمایه ی قوانین
کتاب نامه
.png){kind=icon}
